Çocuklarda dışkı kaçırma olarak da bilinen enkoprezis durumu, dışkının kolonda veya rektumda birikmesi ve iç çamaşırını sürekli kirletmeye neden olmasıdır. Dışkı tutulmak istense bile çamaşıra sızmıştır ve sürekli tutma çabası bağırsak hareketini kontrol edememeye neden olmaktadır. Dışkı kaçırma problemi, çocukların tuvalet alışkanlığı edindiği dönemden sonra ortaya çıkmaktadır. Çocuğun bu durumla karşılaştığında utanması ve sosyal ortamlara karışmak istememesi, belirgin bir psikolojik semptomdur. Doğru zamanda doktora başvurulmalı, tanı ve tedavi için geç kalınmamalıdır.
İçindekiler
Çocuklarda Dışkı Tutamama Belirtileri
Çocuklarda dışkı tutamama ilk olarak iç çamaşırsa ishale benzer şekilde dışkı görülmesi ile fark edilmektedir. Çocukların bu durumu 2-4 yaşları arasında yaşaması normal kabul edilse de 4 yaşından sonra birkaç defa yaşandığında bir uzmana başvurulması gerekmektedir. Bununla beraber; alt ıslatma, idrar kaçırma, mesane enfeksiyonları, tembel bağırsak hareketleri, kabızlık, karın ağrısı ve iştahsızlık dışkı tutamama belirtileri arasındadır.
Dışkı Kaçırma Nedenleri
Dışkı kaçırmanın birçok farklı nedeni bulunabilir. Detaylı incelendiğinde psikolojik, fiziksel ve sosyal faktörler dışkıyı tutamama nedenlerini oluşturmaktadır. Dışkı kaçırmanın en büyük nedeni kabızlık olarak görülmektedir. Sürekli dışkı tutma, bağırsak hareketlerini dengesizleştireceği için dışkı kaçırmaya neden olabilmektedir. Diğer hastalıklar da dışkı tutamama ve kaçırmaya yol gösterebilir. Omurilikteki hasar, çölyak hastalığı, bağırsaktaki hasarlar sebep olabilmektedir.
Dışkı kaçırma durumunu tetikleyici birkaç durum bulunmaktadır. Bunlardan biri; çocukta stres yaratan aile içi bozuk iletişimin bir sonucu olarak dışkı tutamama gelişebilir. Bir diğer neden ise; çocuklarda ilk olarak tahıl ve katı gıda tüketimi başlaması sonrası çocuğun gelişimine uyumsuz ve ebeveynin baskıcı ya da tam tersi kuralların net belli olmadığı tuvalet eğitimi sonucu dışkı kaçırma görülebilirken üçüncü olarak da okula başlama dönemi, taşınma, kardeş doğumu ve yakın kaybı gibi strese bağlı olarak bu sorun başlayabilmektedir.
Dışkı Kaçırma Türleri
Dışkı kaçırma çocuklarda iki türde karşımıza gelir. İlk olarak kabızlık ile ilişkilendirilen retansif (birikme) tip tanısı konulabilir. Diğer tür de kabızlık bulgusu görülmeyen retansif olmayan tip’tir. Retansif tip dışkı kaçırmada çocuk isteyerek dışkısını tutabilmektedir. Dışkılama hissi geldiğinde bağırsaklarda ağrı görülebilmektedir. Rektumda fazla miktarda dışkı bulunmaktadır.
Retansif olmayan tip enkoprezis tanısı konulması için çocuğun 4 yaşından büyük olması ve en az bir ay boyunca belirtiler göstermesi gerekmektedir. Kaka kaçırma sorununun uzun süre devam ettiği ve başka fiziksel bir sorun görülemeyen çocuklar bu tür için uygun denilebilmektedir. Dışkı kaçırma problemi ile doktora başvuran hastaların çoğunda retansif tip görülmektedir.
Dışkı Kaçırma Tanısı Nasıl Konulur?
Dışkı kaçırma sorununun tanısı için öncelikle kalın barsağın son kısmının ve anal bölgenin rektal muayene ve birtakım testler gerekmektedir. Gereklilik halinde kolonoskopi, ultrason, MR, anal manometri ile organik sebepler ortaya konabilir yapılmalıdır. Karın filmi çekilebilir ve kalın bağırsak incelenebilir.
Dışkı Kaçırma Nasıl Tedavi Edilir?
Dışkı kaçırma tedavisinde öncelikle hastanın semptomları ve fiziki muayenesi ile dışkı kaçırma tipinin hangisi olduğu belirlenmektedir. Hastalığın altında yatan sebep belirlendikten sonra tedavi düzenlenmelidir. Ciddi bir tıbbi sorun bulunmuyorsa, ilk olarak pelvik taban kaslarına yönelik egzersizler uygulanmaktadır. Bazı ilaçlar ve beslenme önerileri ile tuvalete çıkma kontrol altına alınmaktadır. Ayrıca kabızlık ve dışkı kaçırmaya sebep olabilecek psikolojik etkenlerde saptanarak psikolojik destek alınmalıdır. Kabızlıktan kaçınmak, bol su tüketmek, süt ürünlerini azaltmak, lif oranı yüksek besinler tüketmek yapılacak besin değişikleri arasındadır. Çocuklarda bu yaşam tarzı değişiklikleri zor olabileceği için hafif şekilde geçiş yapılmalıdır.
Dışkı kaçırma problemi bu tarz değişiklikler ve ilaç tedavisi ile iyileşme sağlanabilmektedir. Pelvik taban rehabilitasyonu ile durumun tekrarlama ihtimali azaltılabilir. Basit yöntemler ile geçmeyen dışkı tutamama sorunu için farklı tedavi yöntemlerine başvurulmaktadır. Cerrahi ile kas onarımı gündeme gelebilir.
Çocuklarda Kaka Kaçırma İçin Hangi Doktora Gidilir?
Çocuklarda kaka kaçırma durumu uzun bir süre devam ettiğinde, ek olarak iştahsızlık vb. belirtiler görüldüğünde mutlaka bir çocuk cerrahisine başvurulmalıdır. Çocuk cerrahi uzmanları, kaka kaçırma ve dışkı tutamama problemleri ile tanı ve tedavi koyabilecek uzman doktorlardır. Etik Çocuk Cerrahi’si olarak çocuklarda idrar kaçırma, çocuklarda kaka kaçırma, çocuklarda mesane ve idrar yolu sorunları hakkında tanı ve tedavi hizmeti vermekteyiz. Çocuğunuz dışkı kaçırıyorsa, bizimle iletişime geçebilirsiniz.
