Kız Çocuklarında Kasık Fıtığı

Çocuk Cerrahisi uygulamasında en sık yapılan ameliyatlardan birisi kasık fıtığı ameliyatlarıdır. Bebeğin anne karnında gelişimi sırasında, erkek çocuklarda testis denilen yumurtalıklar ilk önce böbreklerin üst kutbunda oluşmaya ve gelişmeye başlar, sonra karın içinde göç ederek, kasık kanalından geçer ve skrotum adı verilen torbalara iner.

Kız Çocuklarında Kasık Fıtığı

Kız çocuklarında ise over adı verilen yumurtalıklar karın içinde kalır ancak kızlarda da rahimin karın içinde sabit durmasına yardımcı bağlardan birisi (round ligaman) kasık kanalından geçer, ve rahimin arkaya bükülmesinin engellenmesinde görev alır. Kasık kanalından geçen bu oluşumlar beraberinde karın içi organların üzerini kaplayan periton adı verilen karın zarını da birlikte sürüklerler. Her 10 erkek çocuğundan dokuzunda bu zar kapanır, ancak birinde kapanmaz. İşte bu zarın kapanmadığı durumlarda, erkeklerde karın boşluğu ile skrotum adı verilen torbalar arasında, kızlarda ise karın boşluğu ile vaginanın büyük dudağı (labium majus) arasında bir kesecik oluşur ki biz buna kasık fıtığı adını veriyoruz (kızlarda bu kanala Nuck kanalı adı verilir) (Resim 1). Kız fıtıklarının görünüm, bulgular ve tedavi yöntemi açısından erkek fıtıklarından farkı yoktur.

Karın içi basıncı arttığı durumlarda, erkek çocuklarında sıklıkla bağırsaklar ya da karın içi organların üzerini kaplayan omentum adı verilen yağ tabakası, kız çocuklarında ise sıklıkla fıtık kesesi içerisinde yumurtalık, yumurtalığın bağlı olduğu tüpler, uterus, omentum ve barsaklar yer alır. Çok ender olarak bazı cinsiyet anormalliklerinde fıtık kesesi içindeki gonad, over değil de testis olabilir. Bu durumda bazı ayrıntılı testlerin yapılması gerekir.  Bu organlar kesenin içine girerek kasık bölgesinde bir şişlik meydana getirir. Aile de bu şişliği görerek çocuk cerrahına başvurur.

Kız çocuklarında kasık fıtığı erkeklerden 4-6 kat daha az görülür, ancak fıtığın boğulma olasılığı kızlarda erkeklerden, özellikle 0-1 yaş aralığında olmak üzere, daha yüksektir. Fıtığı olan kız çocuklarının yaklaşık %20’sinde inkarserasyon (fıtığın kasık kanalında sıkışıp kalması, yani boğulması) görülür, bu oran ilk yaş aralığında %45’lere kadar çıkabilir.

Kız Bebeklerde Kasık Fıtığının En Önemli Belirtileri Nelerdir?

Bebeğin ve çocuğun kasık bölgesinde beliren ve kaybolan şişlik ilk ve en önemli bulgudur. Fıtıkların %60-65 i sağ tarafta,  %25-30 u sol tarafta, %10-15 i ise iki taraflı yani bilateraldir. Sağda ya da solda kasıktan başlayarak büyük dudaklara kadar olan hat üzerinde, herhangi bir noktada olabilir. Ikınma, ağlama, öksürme gibi karın içi basıncının arttığı durumlarda bu şişlik daha belirgin hale gelir. Bu karın içi basınç artımı azaldığı takdirde bu şişlik de kaybolur.

Resim 1: Kızlarda kasık fıtığı kendisini zaman zaman artan zaman zaman kaybolan kasıkta bir şişlik olarak gösterir.

Kasık Fıtığı Hangi Yaşta Görülür?

Kasık fıtığı her yaşta görülebilir. Bir günlük yenidoğan bebekten daha ileri yaşlara kadar her yaş grubunda kasık fıtığı varlığına rastlanabilir. Görülme sıklığı normal süre ve kiloda doğan erkeklerde % 1-4, kızlarda ise bu orandan 4-6 kat daha azdır. Prematüre doğmuş olanlarda ise 4-5 kat daha sık rastlanır.

Kasık Fıtığı Tedavisi Nedir?

Bir günlük de olsa 90 yaşında da olsa kasık fıtığının tek tedavisi ameliyattır. Bu ameliyat acil değil ancak acele bir ameliyattır. Tanı konulduktan sonra 1 hafta 10 gün içinde ameliyat gerçekleştirilmelidir. Yukarıda bahsettiğimiz, kasık fıtığı kesesi içine giren bağırsak, omentum denilen yağ dokusu ve yumurtalıklar, bu kese içinde sıkışıp kalırlarsa tedavisi çok zor durumlar karşımıza çıkabilir (Resim 3). İnkarserasyon ya da fıtık boğulması denilen bu durumda çocuk ya da bebeğin hayatı risk altına girebilir, ayrıca organ kaybı riski de beraberinde gelir, ayrıca bu durumda acil ameliyat olan hastalarda tekrarlama olasılığı daha yüksektir. Fıtıkla yaşamış ömrünü tamamlamış insanlar olmasına rağmen fıtık boğulması nedeniyle hayati tehlike yaşayan bebek ve çocuklarda vardır. Yani iki ucu da çok açık bir durumdur. Bu nedenle size hiçbir cerrah ameliyat olmanıza gerek yok demez, diyemez, dememelidir !!!

Kasık Fıtığı Ameliyatı Ne Zaman Yapılmalıdır?

Çocukluk çağında kasık fıtığının tek tedavisi ameliyattır ve beklenmesi gereken bir yaş ya da sürede söz konusu değildir. Ancak genel anestezi almasına engel bir enfeksiyon ya da başka bir durum varlığında, uygun olan en kısa zamanda ameliyat planlanmalıdır. Bir diğer farklı durum da yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatan yenidoğanlardır. Bu bebeklerin ameliyatları hastaneden çıkmadan, hasta taburcu edilmeden yapılmalıdır.

Son zamanlarda bazı cerrahlar taşıdığı torsiyon ve organ kaybı riskinin yüksek olduğunu belirterek bu hastaların acil olarak ameliyat edilmesini savunur, ancak cerrahların birçoğu acil olmayan ama erken bir şekilde ameliyat edilmesini daha doğru bir yaklaşım olarak kabul etmektedir. Yani birkaç gün veya hafta içerisinde yapılması en doğru yaklaşımdır.

Kasık Fıtığı Ameliyat Öncesi Dönem

Bebek ve çocuklarda kasık fıtığı ameliyatı günübirlik bir ameliyattır. Yani bebek ameliyat için getirilir, ameliyatı yapıldıktan 2-4 saat sonra evine gönderilebilir. Yalnız prematüre bebeklerin 6-24 saat süreyle hastanede gözlem altında tutulması gerekebilir.

Ameliyat öncesinde, daha önceden geçirilmiş önemli bir hastalığı olmayan, ailesinde bilinen bir genetik hastalığı olmayan, bir çocuk hekimi tarafından düzenli kontrolleri yapılan, aşıları tam, fizik muayenesinde belirgin bir patoloji saptanmayan sağlıklı bebek ve çocuklarda herhangi bir laboratuvar tetkiki yapmaya gerek yoktur. Böyle günübirlik cerrahi girişimler öncesi bebek ya da çocuktan kan almak, onların hastaneden biraz daha nefret etmesine yol açmakta, ameliyat öncesi gerginliklerinin biraz daha artmasına yol açmakta, ek bir katkı da sağlamamaktadır.

Kasık Fıtığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Çocuk cerrahisi uygulamalarında en sık yapılan ameliyatlardan birisidir. Bikini çizgisinin altından yapılan 1-1,5 cm’lik bir kesiden çok rahatlıkla yapılabilen bir ameliyattır. Eldiven parmağı şeklindeki fıtık kesesi bulunarak, kasık kanalı içine girdiği bölgeden bağlanarak, kese çıkartılır. Cilt estetik ve emilebilir dikişlerle veya doku yapıştırıcılarla kapatılır, hiç bir şekilde dikiş almaya gerek yoktur.

Bu ameliyat, genel anestezi altında yapılır. Deneyimli bir çocuk cerrahının ve anestezi ekibinin elinde riskli bir operasyon değildir. Ameliyat sürecinin en sıkıntılı dönemi ameliyat bitip çocuk ailenin yanına verildiği dönemdir. Bu dönemde, hafif ağrı, açlık ve anestezinin vermiş olduğu bilinç bulanıklığından ötürü bebek ya da çocuk ajitedir ve ağlar. Telkinlere de açık değildir. Ancak bu süreç 15-20 dakika, en fazla 40 dakika sürer. Daha sonra çocuk 30 dk ile 1 saat arasında uyur, ve sonra normal uykusundan uyanır gibi kalkar, ve normal yaşantısına devam eder.

Kasık fıtığı ameliyatından birkaç gün sonra mutlaka kontrol yapılmalıdır. Bebek ve çocuklarda kasık fıtığı ameliyatsız iyileşmez. Fıtık bağı gibi uygulamalar tehlikeli ve sakıncalıdır, kesinlikle kullanılmamalıdır.

Kasık Fıtığı Ameliyat Sonrasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Ameliyattan sonra 2-4 saat içerisinde taburcu edilirsiniz. İlk birkaç öğün hafif sulu gıdalarla geçiştirilir. Daha sonra normal gıdaya geçilebilir, anestezik maddelerin etkisiyle nadiren kusma olabilir. Bu durumda bir öğün atlanmasında fayda vardır. Çocuğunuzun günlük olağan fiziksel aktivitelerini kısıtlamanıza gerek yoktur. Genellikle pansumanda kullanılan malzemenin durumuna göre normal banyosunu 1-4 gün içerisinde yaptırabilirsiniz.

Çocuğumda Fıtık Tek Taraflı, Karşı Tarafı Da Opere Edilmeli mi? (Kontrlateral Eksplorasyon)

Eğer çocuğunuzda fıtık tek taraflıysa, siz karşı tarafta hiçbir şişlik görmediyseniz, doktorunuz fizik muayenede şüpheli bir durum saptamadıysa, ultrasonografi ile fıtık saptanmadıysa karşı tarafın opere edilmesine gerek yoktur. Ancak tüm bunlara rağmen tek taraflı ameliyat olduktan sonra (birkaç gün veya aylar-yıllar içerisinde) karşı tarafta fıtık oluşma olasılığı yaklaşık %15’dir. Ancak bazı özel durumlar vardır ki, herhangi bir şikayet veya bulgu olmasa da karşı tarafında opere edilmesi tavsiye edilir. Bu özel durumlar;

• Hernisi solda olan 2 yaşın altındaki kız çocukları
• İkinci bir anestezi uygulaması risk taşıyan hastalar
• Akciğer hastalığı olan prematüre bebekler
• Hastaneye ulaşması zorluk arz eden hastalar
• Herni oluşumuna yatkınlığı arttıran hastalığı olan çocuklar (ürogenital hastalığı olanlar, karın içi sıvısının ve basıncının arttığı durumlar, kronik hava yolu hastalıkları ve bağ dokusu hastalıkları gibi)