Özofagus atrezisi, doğumla birlikte ortaya çıkan ve yenidoğanlarda yemek borusunun normal şekilde gelişmemesiyle karakterize edilen ciddi bir doğumsal anomalidir. Normalde ağızdan mideye uzanan yemek borusu, bu bebeklerde ya kör bir uçla sonlanır ya da hava yolu ile anormal bir bağlantı gösterir. Bu nedenle bebekler yutkunmakta zorlanır, besinleri mideye ulaştıramaz ve solunum problemleri yaşayabilir. Hastalık nadir görülür ancak doğru zamanda teşhis ve cerrahi müdahale ile başarılı şekilde tedavi edilebilir. Ebeveynlerin durumu erken fark etmesi ve hızlı harekete geçmesi tedavi sürecinin en önemli parçasıdır.
İçindekiler
Özofagus Atrezisi Nasıl Anlaşılır?
Ailelerin en çok merak ettiği konulardan biri, özofagus atrezisi belirtilerinin nasıl fark edileceğidir. Çünkü hastalık genellikle doğumdan hemen sonra belirti verir ve tanı süreci oldukça hızlı ilerler. Özofagus gelişimi tamamlanmadığı için bebekler yutma refleksini yerine getirmekte zorlanır. Dolayısıyla hem solunumda hem beslenmede tipik sorunlar ortaya çıkar.
Yenidoğanda en sık görülen belirtiler şunlardır:
- Ağızda aşırı salya birikmesi
- Bebeğin beslenme sırasında öksürmesi veya morarması
- Yutulan sıvıların geri gelmesi
- Beslenme sonrası öksürük ve hırıltı
- Karın şişliği (özellikle trakeoözofageal fistül varsa)
Bu bulgular, ebeveynler için alarmlayıcıdır ve doğumdan kısa süre sonra tanı koyulmasına yardımcı olur.
Özofagus Atrezisi Neden Olur?
Her ne kadar çok araştırılmış bir konu olsa da özofagus atrezisi nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Çoğu durumda genetik faktörlerden ve anne karnındaki gelişim hatalarından kaynaklandığı düşünülür. Bazı bebeklerde farklı doğumsal anomalilerle birlikte görülmesi, hastalığın gelişimsel bir süreçte ortaya çıktığını göstermektedir.
Özofagus Atrezisi Türleri
Bu hastalığın farklı tipleri vardır ve her biri yemek borusu ile soluk borusu arasındaki ilişkinin durumuna göre sınıflandırılır. En sık karşılaşılan form, yemek borusunun iki ayrı uçla sonlandığı ve alt ucun soluk borusuna açıldığı tiptir. Bu durumda trakeoözofageal fistül bulunur ve bebekte solunum problemleri daha belirgindir.
Diğer tiplerde bağlantı olmayabilir veya her iki uç da fistülle hava yoluna bağlanabilir. Bu tür farklar tedavi planlamasını doğrudan etkilediği için doğum sonrası hızlı değerlendirme önemlidir.
Özofagus Atrezisi Nasıl Tedavi Edilir?
Anne babaların en çok araştırdığı ikinci konu ise özofagus atrezisi tedavisinin nasıl uygulandığıdır. Tedavide temel amaç, yemek borusunun uçlarını birleştirerek ağızdan mideye normal bir geçiş sağlamaktır.
Tedavi prensipleri şu şekildedir:
- Bebek doğar doğmaz mideye giden yanlış bağlantılar varsa kapatılır.
- Yemek borusunun iki ucu birbirine dikilerek bütünlük oluşturulur.
- Cerrahi işlem sonrası bebek bir süre yoğun bakımda takip edilir.
- Solunum, beslenme ve enfeksiyon riski yakından kontrol edilir.
Cerrahinin şekli, özofagus uçları arasındaki uzaklığa ve eşlik eden anomalilere göre değişebilir. Ancak günümüzde gerçekleştirilen modern cerrahi yöntemlerle başarı oranları oldukça yüksektir.
Özofagus Atrezisi Olan Bebeklerde Yaşam ve Takip Süreci
Başarılı bir ameliyatın ardından bebeklerin çoğu normal bir yaşam sürebilir. Ancak uzun vadede yutma fonksiyonları, reflü gelişimi ve solunum problemleri açısından düzenli takip gerekebilir. Büyüme ve gelişmenin izlenmesi, ebeveynlerin beslenme konusunda doğru yönlendirilmesi de tedavinin önemli bir parçasıdır.
Bazı bebeklerde gebelikte olağan dışı amniyon sıvısı artışı (polihidramniyos) veya mide görüntüsünün küçük olması gibi bulgular tespit edildiğinde özofagus atrezisi şüphesi doğabilir. Ancak kesin tanı çoğu zaman doğumdan sonra konur. Kesin olarak kalıtsal olduğu söylenemez. Ailede tekrar etme ihtimali düşüktür. Ancak bazı genetik sendromlarla birlikte görülebildiği için doktor gerek görürse genetik değerlendirme isteyebilir. Ameliyat öncesi doğrudan ağızdan beslenemezler, bu nedenle anne sütü sağılarak saklanır. Ameliyat sonrası uygun görüldüğünde ağızdan veya tüple anne sütü verilebilir. Evet. Özellikle kalp anomalileri, böbrek problemleri ve sindirim sistemiyle ilgili bazı yapısal sorunlar eşlik edebilir. Bu nedenle tüm bebekler doğumdan sonra kapsamlı değerlendirmeden geçirilir. Süresi bebeğin durumuna, fistül varlığına ve uçlar arasındaki mesafeye göre değişmekle birlikte ortalama 2–4 saat aralığındadır. İyileşme hızına bağlı olarak birkaç günden birkaç haftaya kadar değişebilir. Solunum desteği, beslenme planlaması ve enfeksiyon kontrolü bu süreci etkileyen başlıca faktörlerdir. Cerrahi tedavi ile yemek borusunun sürekliliği sağlanabilir ve çocuklar normal beslenmeye dönebilir. Ancak uzun dönem takip gerektiren bazı durumlar oluşabileceği için tamamen “takipsiz” bırakılmazlar.Özofagus atrezisi anne karnında tespit edilebilir mi?
Özofagus atrezisi kalıtsal bir hastalık mıdır?
Özofagus atrezisi olan bebek anne sütü alabilir mi?
Bu hastalık başka doğumsal problemlerle birlikte görülebilir mi?
Özofagus atrezisi ameliyatı ne kadar sürer?
Ameliyat sonrası bebeğin hastanede kalma süresi ne kadardır?
Özofagus atrezisi tamamen iyileşir mi?
