Konjenital müsküler tortikollis doğumda veya hemen sonrasında ortaya çıkan boyunda başın bir omuza eğilimli durduğu görünüme verilen bir isimdir. En sık olarak sternokeliodomastoid (SKM) adı verilen boyun kaslarında meydana gelen ve kasların kalınlaşıp kısalması ile kendini belli eden bir hastalıktır. Nedenleri ana rahmindeyken bebeğin başının anormal pozisyonda olması, doğum travması,sternokleidomastoid kasının dolaşım bozukluğu ve kas içine kanamadır.
İçindekiler
Çocukta boyun yan tarafındaki kas içinde hassas olmayan sert bir kitle ele gelebilir. Sağ taraf SKM adale tutulumu %60 civarındadır. %2-8 iki taraflı tutulum olur. Çoğunlukla 3-4 haftalık iken fark edilir. Baş lezyon tarafına, yüz ise karşıt tarafa döner.
Mac Donald Sınıflamasına Göre Tortikollis 3 Guruba Ayrılır
1. Kitle Olan Grup
Fark edilebilir bir kitlenin olduğu fibromatozis kolli diye adlandırılan gurup: En sık görülen guruptur. Doğumda SKM adalesinin üzerinde 1-3 cm büyüklüğünde bir kitle fark edilir. Genellikle kitle sert ve hareketlidir. Palpasyonda hassastır. Kitlenin %50-70’i çocuk 6 aylık oluncaya kadar kaybolur, %10 kadarı da 12. ayda kaybolur.
2. Kitle Olmayan Grup
Kitle yoktur, SKM adalesinde gerginlik vardır. Muskuler tortikollis olarak da adlandırılır.
3. Postural Tortikollis
SKM adalesinde tümör veya kısalık yoktur. Birkaç hafta içerisinde düzelir. İntra uterin pozisyon anomalilerinden kaynaklanır. Boyun eğriliği her zaman görülmez aralıklı olur.
Tortikollis başın yana eğiklik derecesine göre de hafif (1-25 derece), orta (16-30 derece), ağır (>30 dereceden fazla) olarak sınıflandırılır.
Tortikollis Tedavi Yöntemi
1. Konservatif Tedavi
Erken dönemde pasif ve aktif germe egzersizlerine başlamak gerekir. Işık ve ses etkilenmiş taraftan gelecek şekilde bebeği yatırmak gerekir. Çocuk hasta tarafından emzirilmeli ve beslenmelidir. Baş ve yüz deformitesini engelleyebilmek için sağa ve sola değiştirilerek yan yatırılarak uyutulmalıdır.
2. Cerrahi Tedavi
Fizik tedavi uygulanmasına rağmen 12-15. aylarda tortikollis devam ediyorsa, SKM adalesindeki kısalık, gerginlik ve yüzdeki şekil bozukluğu ilerleyici ise, teşhis 1 yaşından sonra konmuş ise cerrahi uygulanmalıdır.
Bu operasyon genel anestezi altında ve Çocuk cerrahisi uzmanı tarafından gerçekleştirilir. Boyun sağ tarafından yaklaşık 4-5 cm’lik bir kesi yapılır. Gerginliğe neden olan sternokleidomastoid kası ve derin boyun fasyaları insize edilir. Ameliyat sonrası hastaların uygun bir süre fizik tedavi programına alınması ve boyunluk kullanması gerekebilir.
İşlemin Uygulanmaması Durumunda Karşılaşılabilecek Sonuçlar
Zamanında opere edilmeyen hastalarda plagiosefali adı verilen düz kafa sendromu, hemihipertofi adı verilen vücudun orantısız büyümesi ve skolyoz adı verilen omurga eğrilikleri meydana gelebilir.
İşlemden Beklenen Faydalar
İşlemden sonra boyundaki eğrilik düzelir, ancak yüzdeki şekil bozukluğu ya normale dönmez ya da normale dönmesi için 15-20 yıl gibi bir süre geçmesi gerekebilir.
İşlemin Süresi Ve Başarı Şansı
Operasyonun süresi tahmini olarak 30-60 dakikadır, başarı şansı 4 yaşından önce olan çocuklarda oldukça yüksektir.
Resim 2: Tortikollisde o taraf SKM kası ve fasyası kesilir
